ĆWIEK VS. JĘDRUSIAK, czyli CO WY WIECIE O ZAWISZY?

18 maja 2018 doszło do spotkania Jakuba Ćwieka i Szymona Jędrusiaka. Obaj autorzy, reprezentujący odmienne rejony literatury, wydali  ostatnio powieści o Zawiszy Czarnym, które  tak bardzo różnią się ujęciem postaci tytułowego bohatera, że zapowiadało się na bitwę.  Temat rozmowy też brzmiał prowokująco „Co wy wiecie o Zawiszy?”. Obyło się jednak bez przepychanek i szybko wywiązała się merytoryczna dyskusja na ważne tematy. 

Zawisza Czarny: Polski patriota? Europejczyk? Superbohater? 

Choć wiele jest szkół nazwanych imieniem Zawiszy Czarnego, a jeszcze więcej drużyn harcerskich, jednostek militarnych i klubów sportowych, Zawisza rycerzem bez skazy nie był. Jego życie spowija mrok tajemnicy, jednak co jakiś czas pojawia się w mgnieniu światła jakiś detal. Na tej podstawie Szymon Jędrusiak, posługując się źródłami historycznymi, ale też wyobraźnią i intuicją, wykreował w cyklu powieściowym „Zawisza Czarny” postać najsłynniejszego polskiego rycerza., Z jego książek dowiadujemy się, że w młodości Zawiszy groziła ekskomunika za występki przeciwko biskupowi, że pił piwo ponad miarę, nie spłacał długów w terminie, procesował się o pieniądze, nie respektował wyroków sądów i stawał z orężem przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. A jednak stał się już dla współczesnych symbolem wszelkich cnót i bohaterem narodowym. Niewątpliwie pomogły mu w zdobyciu tej pozycji zalety bitewne, talenty  dyplomatyczne i uznanie go  za wielkiego rycerza przez władców średniowiecznej Europy. Dziś można by tę popularność porównać jedynie ze sławą Roberta Lewandowskiego. 

Zawisza Jędrusiaka, pomimo europejskiego stylu życia, jest też do szpiku kości polskim patriotą, tak jak  William Wallace, znany szerszej publiczności z  filmu „Braveheart”, jest patriotą szkockim. 

„A jeśli chcemy rozmawiać o polskim patriotyzmie, trzeba sięgnąć do jego istoty i tego, czym naprawdę mógłby być i czym mógłby się stać, gdybyśmy chcieli być patriotami. Jeśli szukamy symbolu, który miałby reprezentować najlepsze cechy patrioty polskiego, jest nim właśnie Zawisza Czarny” – przekonywał podczas spotkania Jakub Ćwiek, którego Zawisza, jakże prowokacyjnie, jest współczesnym popkulturowym superbohaterem, czarnoskórym olbrzymem pochodzącym z Wybrzeża Kości Słoniowej. Posiadającym supermoc dzielenia oraz jednoczenia Polaków... 

Jeśli więc szukamy w naszej historii symboli, które wręcz domagają się obecności w popkulturze, „Zawisza Czarny jest absolutely number one!” – podsumował Ćwiek. 

Zarówno Ćwiek, jak i Jędrusiak nie mają więc wątpliwości, że w literaturze warto walczyć ze „stróżami pomników”, a najlepiej wypierać je z naszej przestrzeni,  bo naprawdę wielki może być tylko człowiek, nigdy pomnik. Temu także służą ich powieści, odbrązawianiu postaci Zawiszy Czarnego, który, jak się okazuje,  świetnie nadaje się na bohatera naszych czasów. 

Trzeba tylko zainteresować nim Hollywood :) 

Książki, które były pretekstem do spotkania: 

Autor: Jędrusiak Szymon
Tytuł: Zawisza Czarny. Wielka wojna
Wydawnictwo: Bukowy Las 

Autor: Ćwiek Jakub
Tytuł: Zawisza Czarny
Wydawnictwo: Wydawnictwo SQN