Makieta średniowiecznego Zamku Książ

Od najbliższego piątku w Zamku Książ w Wałbrzychu będzie można podziwiać makietę przedstawiającą najważniejszy zabytek Dolnego Śląska w XIV stuleciu.  Zachwycający model stworzył wałbrzyski artysta Tomasz Maroński.

Makieta średniowiecznego Zamku Książ- 10 ciekawostek

Makieta prezentuje wizję artystyczną Książa na przełomie XIV i XV wieku.
Choć zamek powstał  pod koniec XIII wieku jako warownia obronna, na makiecie został przedstawiony w schyłkowym okresie panowania Piastów Świdnicko-Jaworskich, co pozwoliło na rozbudowanie go o przedzamcze (tzw. dziedziniec dolny). Zaprezentowana koncepcja Książa powstała przede wszystkim w oparciu o dwa źródła: pierwszy oficjalny opis zamku – raport Komisji Królewskiej z roku 1599 oraz o plan zamku przed remontem z 1719r.  który pochodzi z Instytutu Herdera w Marburgu.

Realizacja makiety trwała ponad pół roku.
Łącznie z pracami koncepcyjnymi, które pochłonęły prawie 3 miesiące, proces powstania makiety trwał ponad 190 dni. Dzięki temu możemy zaprezentować nie tylko wizję artystyczną Książa z epoki średniowiecza, ale również niezwykłe dzieło o wysokim stopniu szczegółowości: na makiecie odtworzone zostały mury porośnięte roślinnością, zakurzone drogi, drewniane konstrukcje dachowe, dmuchawce, a nawet biegające po dziedzińcu kury.

Średniowieczny Książ – życie codzienne.
Na makiecie zaprezentowane zostały scenki prezentujące wizję codziennego życia na dworze w tym czasie. Zobaczymy tu rycerstwo trenujące łucznictwo, pracę kowala w kuźni, konie w stajni i ujeżdżalni, ludzi gotujących posiłek na świeżym powietrzu, a nawet jelenie biegające po lesie. W hołdzie dla założyciela zamku  Księcia Bolka Świdnickiego (1252-1301), przedstawiony został jego pochód przez zwodzony most.

Twórca makiety – Tomasz Maroński.
Autorem makiety jest znany i utalentowany wałbrzyszanin, Tomasz Maroński. To cieszący się międzynarodowym uznaniem malarz, modelarz i grafik komputerowy. W celu wybudowania makiety wynajął na pół roku pustą kawalerkę.

Wizja artystyczna na podstawie ustaleń ekspertów
Powstanie makiety średniowiecznego Książa koordynowała Dorota Karolewska z działu marketingu zamku, a nadzór merytoryczny nad nią sprawowali Magdalena Woch z działu muzealnego oraz Mateusz Mykytyszyn, rzecznik prasowy spółki.
Brak zachowanych źródeł sprawił, że makieta średniowiecznego Książa jest wizją artystyczną, ale opartą na wytycznych ekspertów z zakresu historii i historii sztuki. Projekt makiety na etapie jej powstawania konsultowany był z dr hab. Arturem Boguszewiczem i dr hab. prof. Rafałem Eysymonttem z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Budowniczy Książa
Początki zamku Książ (Fürstenberg, od połowy XIV w. Fürstenstein) sięgają końca XIII w., gdy na południowej granicy księstwa świdnicko-jaworskiego powstawały książęce ośrodki władzy pełniące rolę administracyjną, fiskalną i militarną. Pierwotna warownia obronna wzniesiona została najprawdopodobniej w latach 1288-1292 przez piastowskiego księcia Bolka I zwanego Surowym (zm.1301), który przeniósł tu swoją siedzibę z Lwówka

Książ w rękach czeskich
Po śmierci wnuka Bolka I Surowego, księcia Bolka II Małego (zm.1368) i wdowy po nim czyli księżnej Agnieszki de domo Habsburg (zm. 1392), przeżywające wówczas rozkwit księstwo świdnicko-jaworskie, a wraz z nim najważniejsza rezydencja książęca czyli Książ przeszły na mocy układu sukcesyjnego pod berło  panującej w Czechach dynastii Luksemburgów. Do królów czeskich twierdza należała aż do 1509 roku.

Sztandar księcia Bolka
Wieżę zamkową oraz baszty makiety średniowiecznego Książa zdobią sztandary z herbem budowniczego Książa, księcia Bolka I Surowego. Ich wzór powstał na podstawie oryginalnej tarczy herbowej zdobiącej sarkofag księcia w Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich w Krzeszowie.

Wieża – niemy świadek
Dostęp do zamku zabezpieczony był nie tylko naturalnymi stromiznami wąwozu Pełcznicy, lecz także murami, wałami i fosami. Część centralna zamku w dolnych partiach dostępnych dziś pomieszczeń i korytarzy, wykazuje cechy średniowieczne romańskie i gotyckie, obejmuje także dolne partie potężnej wieży oraz przekształcany w okresie renesansu tzw. Długi Dom. To obok reliktów obwarowań, w tym parawanowego muru Sali Krzywej, najstarszy zachowany fragment warowni z czasów piastowskich. Najważniejszy obronny element twierdzy w Książu stanowiła – wysoka wieża (bergfried), która broniła dostępu do zamku od wschodu.

Tajemnice do odkrycia
- Tak naprawdę niewiele wiemy o początkach dzisiejszego zamku, a i w przekazach o pierwszych wiekach jego funkcjonowania jest wiele luk i niejasności, a wręcz sprzeczności – tłumaczy Magdalena Woch, kierownik działu muzealnego zamku – Tym bardziej przełomowe okazało się zdobycie planu Książa z 1719 r., dzięki któremu, przynajmniej częściowo,  mogliśmy zrewidować naszą wiedzę a przede wszystkim nasze wyobrażenia o tym, jak mógł wyglądać Książ w pierwszych wiekach jego istnienia. Wskazówki znaleźliśmy także w pierwszym oficjalnym opisie Książa – raporcie Komisji Królewskiej z roku 1599. I choć piękna makieta cieszy już nasze oczy, mamy nadal świadomość, że w opowieści o tym, jak i kiedy powstał Zamek Książ, pozostało jeszcze wiele znaków zapytania.