Umowa kupna-sprzedaży używanego auta, motocykla lub innego pojazdu. Na co zwrócić szczególną uwagę?

Zgodnie z branżowymi statystykami, rocznie w Polsce ponad 2 miliony pojazdów zmienia właściciela. Zarówno nabywcy, jak i zbywcy muszą zadbać o legalność transakcji oraz zabezpieczenie swoich interesów przez adekwatne zapisy w umowie kupna-sprzedaży. Przeczytaj artykuł i poznaj najważniejsze kwestie, o których trzeba bezwzględnie pamiętać!

• Stronami takiej transakcji mogą być zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy – to wpływa m.in. na niezbędny zakres danych czy późniejsze kwestie podatkowe.
• Przepisy dotyczące zawierania umów w kodeksie cywilnym nie narzucają formy pisemnej, jednak z uwagi na inne obowiązki i okoliczności lepiej przygotować odpowiedni dokument.
• Pisemne potwierdzenie zawarcia umowy musi być podpisane własnoręcznie przez wszystkich sprzedających i kupujących (współ)właścicieli lub ich pełnomocników ze stosownym, pisemnym upoważnieniem.
• Każda osoba musi otrzymać własny egzemplarz jednobrzmiącego dla wszystkich dokumentu.

Nie ma jednego obowiązującego schematu zapisów czy kolejności paragrafów – w każdym przypadku najważniejsze jest dokładne wskazanie stron transakcji, informacji identyfikujących jej przedmiot oraz warunków, na jakich dochodzi do przeniesienia prawa własności. W wielu serwisach internetowych można pobrać za darmo gotowe do uzupełnienia wzory umowy kupna sprzedaży pojazdów mechanicznych. Dostępne są również kompleksowe generatory. Przykładowo w serwisie autoumowa.pl dostępna jest usługa, dzięki której po wypełnieniu formularza można otrzymać dokument kompletny, gotowy do wydruku i podpisania. W takiej postaci całość będzie znacznie bardziej czytelna i przejrzysta w porównaniu z wpisywaniem wszystkich istotnych danych własnoręcznie, długopisem.

Niezbędne elementy i zapisy w umowie kupna, sprzedaży pojazdu

Tytułem dokumentu może być wiele form. Zarówno "umowa sprzedaży", "umowa kupna", jak i "umowa kupna sprzedaży" albo "umowa kupna-sprzedaży". Należy precyzyjnie określić datę i miejsce zawarcia transakcji. Dokładne wskazanie stron zawierających umowę – sprzedającego i kupującego – wymaga od każdego podania następujących danych:

• imię i nazwisko;
• numer PESEL;
• dokładny adres miejsca zamieszkania;
• rodzaj, numer dokumentu tożsamości oraz nazwa organu wydającego – najlepiej wybrać dowód osobisty lub paszport, a dla cudzoziemców ew. karta pobytu;
• w przypadku firm – pełna nazwa, adres siedziby, dla pełnej identyfikacji także numery NIP i REGON, wskazanie sądu rejonowego dla podmiotu oraz numery wpisów do CEIDG czy KRS.

Kluczową częścią dla wszystkich stron umowy jest klauzula przeniesienia własności. Od zbywcy lub sprzedających współwłaścicieli należy oczekiwać oświadczenia o posiadaniu pełnych, wyłącznych praw do pojazdu oraz braku wad prawnych. Ważne jest również wskazanie, że sprzedawana maszyna nie stanowi przedmiotu zabezpieczenia w żadnym postępowaniu. Ustaloną cenę należy zapisać liczbowo i słownie. Obowiązkowo w umowie powinien znaleźć się paragraf o obustronnym pokwitowaniu:

• odbioru pojazdu (wraz z dodatkami – np. kartą pojazdu, dowodem rejestracyjnym, polisami ubezpieczeniowymi, potwierdzeniem uiszczenia opłat przy sprowadzaniu auta z zagranicy czy np. zapasowymi kluczykami) przez kupującego;
• otrzymania zapłaty (lub rozłożenia jej na raty, z określeniem trybu płatności) przez sprzedającego.

Dokładne określenie przedmiotu umowy. Dane identyfikacyjne, stan techniczny i prawny

Niezbędne minimum informacji o pojeździe to marka i model, rok produkcji, numer rejestracyjny oraz VIN. Jednak im bardziej szczegółowe dane, tym mniejsze ryzyko ewentualnych nieporozumień, roszczeń czy problemów formalnych w urzędzie komunikacyjnym. Dlatego w umowie warto uwzględnić również:

• numer silnika;
• numer karty pojazdu (jeśli takowa istnieje);
• aktualny przebieg;
• kolor karoserii.

Kluczową kwestią są klauzule o stanie technicznym oraz stanie ubezpieczeń. Najczęściej spotykane formułki mówią o oświadczeniu sprzedającego o braku znanych wad oraz znajomości i akceptacji aktualnego stanu u kupującego. Jeśli w pojeździe są jakieś mankamenty, należy je dokładnie opisać w umowie. Takie informacje zawarte w dokumencie ograniczą pole do nadużyć w zakresie zobowiązań wynikających z rękojmi sprzedającego. Dodanie informacji o ważności OC i innych polis w przypadku umowy kupna-sprzedaży zwiększa wiarygodność sprzedającego. A kupującego chroni na wypadek sytuacji, w której byłby ofiarą ewentualnego fałszerstwa. Przezorny zawsze ubezpieczony!

Transakcje związane z przeniesieniem własności dokonują się na podstawie umów cywilnoprawnych

Zasady swobody umów w prawie cywilnym dają pewną swobodę kształtowania zapisów wedle swego uznania. Podpisy są wyrazem zgody wszystkich stron na wszystkie paragrafy i sformułowania – w razie wątpliwości warto dopytywać czy prosić o zmianę brzmienia problematycznych punktów. Przykładowo sprzedawcy pewni dobrego stanu pojazdu dodają zapisy o tym, że pojazd spełnia przesłanki dopuszczenia do ruchu. Kupujący może też zażądać badania technicznego, przed ostatecznym zawarciem umowy lub w ramach jej postanowień. Kwestia kosztów wizyty w stacji diagnostycznej zależy od ustaleń stron.

Standardowym zapisem będzie również postanowienie o ponoszeniu kosztów związanych z transakcją przez kupujących – z wyjątkiem opłat, do których zgodnie z przepisami zobowiązany jest sprzedający. Przykładem może być odprowadzenie podatku. Jeśli kupujesz samochód od osoby prywatnej, to Ty zapłacisz podatek od czynności cywilnoprawnych w urzędzie skarbowym. PCC to 2% wartości rynkowej (od 1000 zł wzwyż), nie zawsze równej kwocie sprzedaży na umowie! Jeśli zbywcą jest handlarz z własną firmą, nabywca otrzymuje fakturę jako potwierdzenie, a sprzedawca odprowadza VAT.