BHP podczas obsługi maszyn i urzadzeń w gospodarstwie rolnym

środa, 8.5.2019 11:27 5487 0

Zmechanizowane gospodarstwo, to przede wszystkim, większa wydajność produkcji - należy jednak pamiętać o właściwym użytkowaniu i przygotowaniu do pracy maszyn oraz urządzeń, aby uniknąć zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego.

Najczęstsze przyczyny wypadków podczas obsługi maszyn i urządzeń to:

- zły stan techniczny maszyn (brak osłon, niesprawny układ kierowniczy czy hamulcowy itp.),
- używanie wyeksploatowanego sprzętu,
- konserwacja i regulacja maszyn będących w ruchu,
- nieodpowiednia odzież robocza,
- naprawa sprzętu we własnym zakresie bez odpowiednich kwalifikacji i narzędzi.

Aby unikać wypadków należy stosować fundamentalne zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń występujących w gospodarstwie rolnym.

Przygotowanie maszyn

Maszyny posiadające ruchome elementy wyposaża się w osłony i obudowy, które powinny być kompletne i nieuszkodzone. Osłonięte i zabudowane powinny być mechanizmy napędowe, koła pasowe i zębate, pasy, łańcuchy, wały, silniki, przekładnie, przeguby i inne elementy ruchome oraz elementy robocze i tnące maszyn takie jak noże i bijaki. Osłony powinny mieć także tarcze pilarek i szlifierek kątowych.
Przed przystąpieniem do pracy należy uprzedzić osoby znajdujące się na polu, aby nie zbliżały się do pracującej maszyny.
Ciągniki wykorzystywane przy zrywce drewna bezwzględnie powinny być wyposażone w odpowiednią kabinę z tylną szybą, zabezpieczoną siatką. Schodki, drabinki i podesty umożliwiające wchodzenie na ciągniki, przyczepy i maszyny powinny być czyste i w dobrym stanie technicznym. W żadnym wypadku nie powinno się zeskakiwać z ciągników, przyczep i maszyn rolniczych.
Aby unikać przy agregowaniu przebywania osób pomiędzy ciągnikiem a maszyną lub przyczepą należy stosować zaczepy podwieszane na sprężynach lub z podpórką, natomiast w ciągnikach, automatyczne zaczepy i haki.
Przed uruchomieniem ciągnika lub maszyny samobieżnej należy sprawdzić układ kierowniczy, hamulcowy, ogumienie, oświetlenie oraz sygnał dźwiękowy. Na wyposażeniu ciągnika i maszyny samobieżnej powinna być kompletna apteczka i sprawna gaśnica z aktualnym przeglądem.

Właściwa eksploatacja maszyn 

  • Należy używać ciągników przystosowanych konstrukcyjnie do danej pracy. 
  • Nie wolno przewozić ludzi na przyczepach i ich burtach, skrzyniach rozsiewaczy nawozów, skrzyniach rozrzutników, na błotnikach ciągników, na zaczepach, oraz na ładunkach. 
  • Nie wolno nikomu przebywać pomiędzy ciągnikiem a maszyną współpracującą, na dyszlu, ramie lub innej części ciągnika lub maszyny. 
  • Należy ograniczać czasowo pracę ciągnika lub maszyny samobieżnej w zamkniętym pomieszczeniu o ograniczonej wentylacji aby uniknąć zatrucia spalinami. 
  • Nie wolno wykorzystywać kombajnów i ciągników bez kabiny lub ramy ochronnej do pracy na znacznych pochyłościach (kąt nachylenia powyżej 10º). 
  • Podczas postoju ciągnika, maszyny lub przyczepy należy zaciągnąć hamulec postojowy i podłożyć pod koła kliny.

Naprawa, konserwacja i regulacja maszyn

Przed przystąpieniem do naprawy, konserwacji jak również regulacji ciągnika, maszyny należy bezwzględnie wyłączyć silnik czy napęd oraz poczekać na zatrzymanie się wszystkich elementów roboczych. Przy naprawianiu urządzeń elektrycznych obowiązkowe jest odłączenie zasilania. Korzystając z podnośnika, dodatkowo należy używać podpórek aby zapobiec ewentualnemu opadnięciu podnośnika pod ciężarem ciągnika lub maszyny.
Jeżeli naprawiamy maszyny i narzędzia zawieszone na ciągniku, to musimy je przed naprawą opuścić na ziemię. Przy naprawie kół z pierścieniami sprężystymi należy stosować osłony z mocnych prętów lub płaskowników.
Nigdy nie naprawiamy maszyn prowizorycznie. Uszkodzone osłony i obudowy wymieniamy na nowe, a brakujące uzupełniamy. Obowiązkowo wyłączamy napęd podczas mycia rozrzutnika lub innych maszyn oraz podczas usuwania zatorów w kombajnach zbożowych, sieczkarniach polowych i w maszynach do zbiorów okopowych.

Narzędzia ręczne

Wiele wypadków zdarza się podczas prac z użyciem pilarek tarczowych, łańcuchowych oraz szlifierek kątowych, wiertarek czy spawarek, dlatego podczas prac z tymi sprzętami, też należy zachować rozsądek i rozwagę.
Pilarki tarczowe oraz szlifierki kątowe nie mogą mieć uszkodzonej lub nadmiernie zużytej tarczy oraz muszą posiadać odpowiednie osłony tarczy. Pilarka tarczowa stołowa powinna mieć osłonę tarczy pod i nad stołem. Dodatkowo pilarka do cięcia wzdłużnego musi być wyposażona w klin rozszczepiający, a pilarka do cięcia poprzecznego w sanki, ruchomy stół lub kozioł wahadłowy. Podajniki ciętego materiału powinny mieć uchwyty przytrzymujące materiał, powinny być też zabezpieczone przed wypadnięciem z prowadnic.
Pracując z użyciem narzędzi ręcznych aby uniknąć uderzenia obrabianym materiałem należy pracować w kasku i osłonie twarzy. Dodatkowo chroniąc słuch zakładamy słuchawki a przed pyłem chronimy się maseczką przeciwpyłową. Należy również pamiętać o odpowiednim ubraniu roboczym przylegającym do ciała oraz o obuwiu roboczym zapobiegającym poślizgnięciu się.
Jednym z najbardziej niebezpiecznych narzędzi ręcznych używanych w gospodarstwie rolnym jest pilarka łańcuchowa. Brak umiejętności i niewłaściwe użytkowanie pilarki może doprowadzić do wielu groźnych wypadków. Głównym elementem pilarki stanowiącym źródło niebezpieczeństwa jest łańcuch. Podczas użytkowania pilarki najgroźniejsze jest jej odbicie, występujące podczas ścinania, przecinania, okrzesywania drzew. Hałas i drgania wytwarzane przez pilarkę łańcuchową mogą prowadzić do uszkodzenia słuchu, czy też choroby wibracyjnej. Kontakt z rozgrzanym silnikiem lub tłumikiem pilarki może spowodować poparzenie, a wdychanie spalin wytwarzanych podczas pracy pilarki może doprowadzić do zatrucia a nieumiejętna obsługa pilarek elektrycznych może spowodować porażenie prądem. Niebezpieczeństwo podczas pracy z użyciem pilarek łańcuchowych stwarzają obalane drzewa i spadające oraz okrzesywane gałęzie.
Przed przystąpieniem do pracy pilarką łańcuchową należy sprawdzić jej stan techniczny, a przede wszystkim hamulec łańcucha tnącego, blokadę dźwigni gazu, chwytacz łańcucha tnącego, wyłącznik zapłonu. Pamiętać należy o regularnym ostrzeniu łańcucha pilarki i sprawdzaniu stanu jego napięcia. Należy unikać pracy w pojedynkę, a przed przystąpieniem do ścinki ostrzec ludzi znajdujących się w pobliżu o zamiarze obalenia drzewa.
Ścięcie i obalenie drzewa, to czynność przed wykonaniem której należy wziąć pod uwagę takie czynniki jak: pochylenie drzewa, kształt drzewa, kierunek wiatru, bliskość dróg, zabudowań oraz linii wysokiego napięcia itp. Pracując z użyciem pilarki łańcuchowej należy zadbać o porządek na miejscu ścinki oraz mieć w pobliżu apteczkę.

Odzież robocza

Ubranie robocze powinno być wygodne i przylegające do ciała, aby uniknąć niebezpieczeństwa pochwycenia przez ruchome elementy maszyn i urządzeń. Używać należy kombinezonów lub spodni typu „ogrodniczki” i bluz. Podczas pracy używamy rękawic roboczych, z wyjątkiem prac pilarkami tarczowymi, szlifierkami i heblarkami ze względu na groźbę pochwycenia przez wirujące elementy. Podczas stosowania środków ochrony roślin należy korzystać ze specjalnych kombinezonów ochronnych, gogli oraz masek. Do prac z użyciem młotka, przecinaka czy szlifierki, należy zakładać okulary ochronne.

Instrukcja obsługi

Przed przystąpieniem do pracy należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją obsługi danej maszyny lub urządzenia, dołączonej przy ich zakupie, jak i stosować się do znaków ostrzegawczych i symboli na nich zamieszczonych. W razie wątpliwości dotyczących sposobu użycia maszyny lub urządzenia nie należy jej samemu uruchamiać i poprosić do wykonania tej czynności, osobę doświadczoną i kompetentną.

Odpowiedzialna praca

Odpowiedzialność za stan techniczny, wyposażenie i przygotowanie do pracy maszyn i urządzeń ponosi przede wszystkim sam rolnik. Wszelkie zaniedbania mogą być przyczyną wypadku, a w konsekwencji kalectwa lub śmierci. Podczas pracy należy pamiętać o przerwach na odpoczynek, gdyż zmęczenie, podobnie jak choroba, obniża w znacznym stopniu sprawność człowieka. Nie można pozwalać na obsługę maszyn i urządzeń dzieciom oraz osobom niesprawnym.
Stosowanie najważniejszych zasad bhp podczas obsługi maszyn i urządzeń używanych w gospodarstwie rolnym z pewnością zmniejszy ryzyko wypadkowości i sprawi, iż bezpieczna praca będzie mniej uciążliwa, bardziej wydajna, a to z kolei, może zaowocować zbiorem większych plonów.

Damian Bartkowski
Specjalista KRUS PT w Bystrzycy Kłodzkiej

Opracowano na podstawie materiałów i broszur prewencyjnych KRUS (www.krus.gov.pl)

Dodaj komentarz

Komentarze (0)