Żydowska modlitwa w Kłodzku: w miejscu, gdzie 84 lata temu Niemcy spalili synagogę i rozpoczęli pogrom
Na skwerze gdzie stała niegdyś synagoga, przy obecnej ul. Wojska Polskiego w Kłodzku, w środę wieczorem zebrała się niewielka grupa mieszkańców. Chcieli w ten sposób uczcić ofiary pogromu Żydów w hitlerowskich Niemczech, nazwanego przez nazistów Kristallnacht, czyli Noc kryształowa. 9 listopada to Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem.
Kłodzka synagoga została podpalona w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku. Żadna to zatem okrągła rocznica, wydarzeń sprzed 84 lat nie można jednak puścić w niepamięć. Tym bardziej, że na Śląsku, a więc także na terenie obecnego powiatu kłodzkiego, tą zorganizowaną akcją dowodził Erich von dem Bach-Zelewski, niespełna sześć lat później kat Powstania Warszawskiego.
Jak lata temu pisał prof. Karol Jonca, znawca tematu i prawa, pogrom społeczności niemieckich Żydów z listopada 1938 roku na terytorium Rzeszy Niemieckiej był wydarzeniem bezprecedensowym w nowożytnej historii Europy. Nie była to lokalna ruchawka, ale akcja centralnie inicjowana (Judenaktion), zarządzona i sterowana przez naczelne instancje niemieckiego państwa.
Organ nazistów, „Schlesische Tageszeitung”, kłamał. że był to wyraz „gniewu ludu”, „sprawiedliwa miara oburzenia” i dodawał kolejne kłamstwo, że „akcje te nie były wyrazem jakiegoś wybuchu niskiego instynktu i wcale nie sprowadzały się do plądrowania. Żydom miały jedynie dowieść, że skończyła się już nasza cierpliwość”. Jaka była prawda? Przekonali się o tym żydowscy mieszkańcy Kłodzka, Bystrzycy Kłodzkiej i Lądka-Zdroju.
Między pierwszą a drugą w nocy w Kłodzku podpalona została, a następnie wypalona do fundamentów, synagoga oraz zrujnowane sklepy Georga Löwy'ego i Salo Loewy'ego, a także destylarnia Louisa Schotta, W Bystrzycy Kłodzkiej zniszczony został sklep „Schwenk i Hirsch”, a w Lądku-Zdroju sklep Kapaunerów. Precyzyjne wylicza to meldunek tzw. SS-Sturmbann II/43.
Nie na miejscu byłoby dywagować, czy to dużo, czy mało. Samo zniszczenie synagogi zapowiadało los Żydów, którzy nie zdołali uciec z III Rzeszy lub pozostali na terenach przez nią okupowanych: zostali wypaleni do fundamentów, ale pamięć o nich, o LUDZIACH, musi trwać. Ważne, że burmistrz Kłodzka, Michał Piszko, zdobył się wieczorem na takie słowa: Nie pozwólmy, by sytuacja się powtórzyła, by miejsce miłości i zgody zastąpiła ślepa nienawiść. Pamiętajmy o Nocy Kryształowej i jej ofiarach.
Niewielu więcej niż 20 sprawiedliwych kłodzczan przyszło pod pamiątkowy kamień, który stoi dziś na miejscu dawnej synagogi, by wysłuchać tam żydowskiej modlitwy. Gdzie to dokładnie? Tam, gdzie stoi tablica informacyjna w czterech językach, na którą nikt już chyba nie zwraca uwagi. A na niej tytuł: „Synagoga”. Ginie ona, bo w tle ma inną tablicę: „Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, hałasu i zatłoczenia wraz z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego". Czy w tym miejscu to nie zgrzyta? Choć z pewnością nie było to zamierzone. [kot]
Zdjęcia archiwalne pochodzą z portalu polska-org.pl
Przeczytaj komentarze (11)
Komentarze (11)