[FOTO] 700 lat Księstwa Ziębickiego - historia walk, potęgi i upadku

44 Zobacz galerię

Dwudniowa konferencja oraz otwarcie wystawy poświęconej dziejom Księstwa Ziębickiego to jedno z ważniejszych wydarzeń związanych z obchodzonym w tym roku 700-leciem powstania tego księstwa śląskiego.

Konferencja zorganizowana przez Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach to wykłady przygotowane przez historyków, archiwistów i historyków sztuki z polskich uczelni i instytucji badawczych. Wśród słuchaczy znaleźli się miłośnicy historii regionalnej i mieszkańcy Ziębic.

Konferencję otworzyli w piątek 7 października burmistrz Ziębic, Mariusz Szpilarewicz i dyrektor Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach, Jarosław Żurawski.

W 2022 roku, mija dokładnie 700 lat od chwili gdy władzę nad wydzielonym księstwem śląskim obejmuje pierwszy panujący noszący tytuł księcia ziębickiego (1322).Przypomnijmy, że początki miasta Ziębice  to osada targowa Sambice (nazwa ma pochodzić od Samba, jednego z mieszkańców lub od rosnącego tu gęsto czarnego bzu "Sambucus nigra"), zniszczonej przez najazd tatarski w 1241 r. Jego granice otoczyły później mury obronne. Pierwszym wójtem Ziębic był rycerz Konrad, który ok. 1250 r. otrzymał akt lokacyjny od księcia wrocławskiego Henryka III Białego. Osada Sambice została wówczas przekształcona w lokowane na prawie niemieckim miasto Münsterberg.

Księstwo Ziębickie powstało w wyniku powszechnych w XIII wieku podziałów dzielnicowych Śląska. U samych początków obejmowało swoim zasięgiem dość imponujący obszar, a w nim takie grody jak dzisiejszy Wiązów, Kąty Wrocławskie, Sobótkę, Strzelin, Dzierżoniów, Ząbkowice Śląskie, Srebrną Górę, Złoty Stok, Bardo. Bardzo szybko jednak nieudolne rządy kolejnych władców i niesprzyjające wydarzenia doprowadziły ostatecznie do podziału księstwa i włączenia bezpośrednio do państwa pruskiego w 1791 roku.

- Dzieje księstwa są na tyle barwne, przede wszystkim ze względu na historie i losy kolejnych książąt, że i dzisiaj stanowią przyczynek do powstawania utworów literackich i wątków filmowych. Spektrum tematów przez państwa przedstawianych pokazuje jak bogata i nośna jest historia Księstwa Ziębickiego i cegiełek tworzących całość w postaci Księstwa. Bo Księstwo to też historia samego miasta Ziębice, architektury powstającej z biegiem lat. Ta historia to też cystersi, o których nie można zapomnieć w kontekście siedmiu wieków historii tych ziem - wspomniał burmistrz Szpilarewicz.

Wśród pierwszych wykładowców byli prof. Rafał Eysymontt z Uniwersytetu Wrocławskiego, który przedstawił rozwój przestrzenny miasta od powstania do końca XVIII wieku, porównując go do podobnych układów urbanistycznych Ząbkowic Śląskich i Oleśnicy. Tuż po nim wykład wygłosił naukowiec z tej samej uczelni, dr Artur Boguszewicz, przybliżając wiedzę na temat średniowiecznych lokalizacji i konstrukcji zamków Księstwa Ziębickiego. Dr Bartosz Grygorcewicz z Archiwum Państwowego zapoznał słuchaczy z materiałami archiwalnymi do dziejów księstwa, które odkrył w europejskich archiwach. Każdy kolejny wykład poświęcony był innym aspektom historii regionu: począwszy od kolonizacji, poprzez sztukę sakralną, a kończąc na wykładzie Karoliny i Daniela Wojtuckich o przestępczości kryminalnej i wymiarze sprawiedliwości w XVII-XVIII w.

Podczas konferencji wspomniano o innym przygotowywanym wydarzeniu, a mianowicie szykowanej na początek grudnia promocji wznowienia wydawnictwa "Dziejów miasta Ziębice na Śląsku" autorstwa Franza Hartmanna, w tłumaczeniu Marka Czaplińskiego. Dzieje wydane w języku polskim w 1994 roku, bardzo szybko zjednały sobie polskich czytelników. Wydana w 1907 roku po raz pierwszy w języku niemieckim praca nie była traktowana jako dzieło naukowe. Miała charakter popularyzujący dzieje miasteczka Münsterberg, zawierała czasem trudne do zweryfikowania informacje, przekazane w sposób przystępny i barwny. To mogło sprawić, że stała się dość szybko poszukiwaną pozycją wśród miłośników historii Śląska, a ze względu na ograniczony nakład wydania z 1994 roku, zakup był możliwy już tylko na portalach aukcyjnych. Stąd też pomysł, aby w 2022 roku oddać w ręce zainteresowanych kolejne wydanie. Fundacja Księstwo Ziębickie reprezentowana przez Pana Leszka Więckowskiego we współpracy z Gminą Ziębice przygotowuje specjalne wydarzenie z promocją książki.

Bardzo ważnym elementem tych obchodów jest też wystawa przygotowana z inicjatywy Oddziału Archiwum Państwowego w Kamieńcu Ząbkowickim poświęcona dziejom Księstwa Ziębickiego. Wystawa, otwarta na początku konferencji, odkrywa przed nami wiele nowych wątków i dokumentów, o których istnieniu nie mieliśmy do tej pory pojęcia. Burmistrz Mariusz Szpilarewicz podziękował dyrektorowi dr. Januszowi Gołaszewskiemu, dyrektorowi AP we Wrocławiu za przychylność, panu Gabrielowi Widuchowi kierownikowi Oddziału AP w Kamieńcu Ząbkowickim i panu dr. Bartoszowi Grygorcewiczowi z Oddziału AP za poświęcony czas, poszukiwania w archiwach międzynarodowych i opracowanie naukowe wystawy. Wystawa przez najbliższy miesiąc będzie wyeksponowana w ziębickim muzeum, a następnie powędruje do szkół i instytucji.

Wśród obecnych zaproszonych na konferencję osób byli m.in. starosta ząbkowicki Roman Fester, wójt Ciepłowód Łukasz Białkowski, a także honorowy obywatel Ziębic, dr Adam Organisty, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych z Krakowa, wybitny znawca malarstwa związanego z Münsterbergiem Josepha Langera.

W trakcie rozpoczęcia konferencji wspomniano również o przygotowywanej zmianie nazwy ziębickiego muzeum, które już od dawna nie jest tylko muzeum sprzętu gospodarstwa domowego. Proponowana nowa nazwa, która została już wstępnie zaaprobowana przez Ministra Kultury, to Muzeum Domu Śląskiego. Podczas konferencji ta propozycja zyskała bardzo pochlebne recenzje obecnych naukowców.