Kamieniecki Klub Seniora: W perle Beskidu Żywieckiego

12 Zobacz galerię

Kolejny sezon turystycznych ekspedycji kamienieckiego „Klubu Seniora” to, już 78. wyprawa, tym razem wyjazd do Żywca, stolicy Beskidu Żywieckiego, na który zabrała klubowiczów p. Maria Kacik,  a niezastąpiony profesjonalny przewodnik turystyczny p. Marek Jechna umilał czas podróży opowieściami o mijanych miejscach.
***********************
Cel wycieczki,  Żywiec,  położony u wylotu w   Kotlinie Żywieckiej, nad łączącymi się w pobliżu centrum miasta rzekami Sołą i Koszarawą oraz leżącym w pobliżu Jeziorem Żywieckim oferuje sporo atrakcji turystycznych. Niewątpliwą wizytówką miasta, znaną prawie na całym świecie jest wyrób z parą tancerzy na etykiecie.   
 
Więcej na stronie będącej źródłem tekstu:
https://zywiec.pl/
 
Produkt wymieniony we wstępie relacji wytwarzany jest, od 1856 roku, w założonym przez arcyksięcia Albrechta Fryderyka Habsburga browarze. Do dzisiaj to jeden z najbardziej znanych browarów w Europie, a w jego najstarszej, historycznej części, 150 lat później, swe podwoje otworzyło niecodzienne  muzeum.
Przez prawie 100 lat browar był własnością Habsburgów żywieckich. I mimo austriackiego pochodzenia rodziny bardzo silnie byli związani z Polską, o czym świadczą liczne przykłady, m.in. syn ostatniego właściciela Karola Stefana, który zarządzał browarem do roku 1939 roku, gdy wybuchła wojna oddał się do dyspozycji 2 Pułku Strzelców Górskich (Korpusu Ochrony Pogranicza) ponieważ czuł się Polakiem i był pułkownikiem Wojska Polskiego. Z powodu służby w Wojsku Polskim, a także odmowy podpisania niemieckiej listy narodowościowej (tzw. Volkslisty), Karol Olbracht 9 listopada 1939 roku został aresztowany. Po zakończeniu IIWŚ, Habsburgowie ostatecznie utracili swe majątki.
Podczas II wojny światowej browar objęty został niemieckim zarządem ale Niemcy nie zmienili polskich receptur piwnych, uznawszy je za bardzo dobre.
Wiosną 1945 r., Niemcy wywieźli niektóre maszyny i urządzenia, zniszczyli część archiwum browaru oraz zaminowali piwnice. Pracownicy browaru widząc wycofujące się wojska niemieckie, uszkodzili kable elektryczne łączące ładunki wybuchowe, zapobiegając wysadzeniu browaru. Dzięki ofiarnej postawie pracowników browar nie poniósł większych strat.
Historia piwowarstwa na Żywiecczyźnie ma ponad 700 lat. W 1327 roku Żywiec miał już prawa miejskie, a w mieście i na zamku działało kilka małych browarów. Książę Przemysław, który władał Żywiecczyzną do 1433 r., nadał mieszkańcom miasta przywilej uprawy jęczmienia i produkcji piwa, a ich interesy związane z piwem zabezpieczył poprzez ustanowienie tzw. prawa mili ochronnej, zgodnie, z którym nie można było prowadzić interesu piwnego w obrębie jednej mili od miasta.
W II połowie XIX wieku zaczęto na skalę przemysłową konfekcjonować piwo do opakowań szklanych – butelek. Butelkowanie piwa stało się powszechne. Pierwsze butelki zamykano korkiem, później pojawiły się krachle (czyli zamknięcia pałąkowe), a następnie kapsle, które funkcjonują do dziś.
Podczas wizyty w Muzeum można zweryfikować wiele mitów na temat piwa. Najbardziej znany mit „brzuch piwny” 
to fikcja – tyjemy od jedzonych przy piwie zakąsek. Pewnie niektórych piwoszy to ucieszy albo przynajmniej usprawiedliwi. Innym mitem jest fakt powstawania piwa. Piwo nie powstaje z chmielu, a ze słodu. Chmiel jest tylko przyprawą i powszechnie używa się go w piwowarstwie od niespełna tysiąclecia, a historia warzenia piwa ma ponad 6 tys. lat.
 
Muzeum istniejące od 2006 roku jest jedną z największych i najnowocześniejszych placówek tego typu w Polsce. Już samo położenie muzeum budzi ciekawość. Zlokalizowane jest bowiem w dawnych piwnicach leżakowych browaru.
I jeszcze kilka ciekawostek zachęcających do zwiedzenia tej placówki muzealnej.
Piwo było przechowywane w beczkach produkowane przez browar wraz z butelkami, które były specjalnie znakowane m.in. koroną i nazwą browaru.
Browar bił swoją monetę, która służyła do dodatkowego nagradzania pracowników. Piwne żetony, ozdobione arcyksiążęcą koroną, można było wymienić na piwo w pobliskich szynkach i karczmach.
W 1956 r. browar rozpoczął produkcję piwa eksportowego Żywiec Jasne Pełne (Żywiec Beer), będącego kontynuacją przedwojennego Zdroju Żywieckiego. Piwo otrzymało oryginalną, owalną etykietę z parą tancerzy w strojach krakowskich. Tańcząca para nawiązywała do przedwojennych tradycji umieszczania elementów folkloru na polskich znakach towarowych oraz w reklamach Arcyksiążęcego Browaru w Żywcu. Jak głosi legenda, tańcząca para w strojach krakowskich odpowiadała oczekiwaniom amerykańskiego importera – Polonusa, właściciela firmy LUTOM Importers Ltd., któremu Polska kojarzyła się z Krakowem.
Etykieta została zarejestrowana w 1959 roku w Urzędzie Patentowym, tym samym stała się pierwszym po II wojnie światowej znakiem towarowym polskiego piwowarstwa.
 
Więcej na stronach będących źródłem tekstu:
https://muzeumbrowaru.pl/
*******************************
Drugim obiektem, który zwiedzali Seniorzy był Zamek Habsburgów, którego historia rozpoczyna się w połowie wieku XV.  W 2 poł. XVI w. średniowieczne zamczysko przeistoczyło się w renesansową rezydencję. Drugi okres świetności w historii zamku przypada na lata panowania w Żywcu rodu Wielopolskich. Początek XVIII w. przyniósł decydujące zmiany w wyglądzie zamku i jego otoczenia. Dawny obronny zamek stał się rezydencją o charakterze pałacowym. Zmieniło się także otoczenie siedziby, stworzono dziedziniec otoczony oficynami, zabudową gospodarczą oraz od południa ogród włoski. Ostatni - Habsburgowie - zmienili elewację zewnętrzną (zachowana do dzisiaj,  w stylu historyzmu*), której projekt wykonał Karol Pietschka. Po remoncie zamek został przeznaczony na siedzibę urzędów oraz na mieszkania urzędników dóbr żywieckich.
W styczniu 2005 roku Stary Zamek stał się siedzibą Muzeum Miejskiego w Żywcu.
 
Więcej na stronach będących źródłem tekstu:
https://muzeum-zywiec.pl/historia-starego-zamku
https://zywiecinfo.pl/historia/stary-zamek-w-zywcu-jakie-tajemnice-kryja-mury-zamczyska-film
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stary_Zamek_w_%C5%BBywcu 
 
**********************************
            Tradycyjnie opisanie wszystkich atrakcji, nadwyrężyłoby cierpliwość Czytelników, więc przedstawiam tylko te najważniejsze oraz adresy stron internetowych, na których można znaleźć więcej  informacji zachęcających do odwiedzin Żywca.  
       
 
*********************************
            Następna peregrynacja to wyjazd do miejsca, które jest bardzo mało znane ale bardzo ciekawe, a szczegóły znajdą się w następnej relacji.
 
Foto:
Zdzisław  Torzecki
Tekst:
Krzysztof Woliński
 

/* Historyzm – nurt w XIX-wiecznej architekturze światowej, polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok

(źródło informacji: https://pl.wikipedia.org/wiki/Historyzm_(architektura)