Cała prawda o pracy w aptece

Jeśli komuś wydaje się, że farmaceuta w aptece jedynie stoi za ladą i realizuje recepty, to jest w dużym błędzie. Już sam fakt, że apteka składa się z przynajmniej 16 pomieszczeń pokazuje, że nie jest to, jak mogłoby się wydawać, przestrzeń sklepowa z niewielkim zapleczem. Farmaceuta, oprócz wydawania leków ma całą gamę obowiązków. Jakich?

Przygotowywanie receptury

Mimo, że w dzisiejszych czasach większość leków produkowana jest masowo przez firmy farmaceutyczne i dostarczana jest do aptek w stanie gotowym do sprzedaży, receptura apteczna nadal jest obecna i potrzebna. Co kryje się za tą tajemniczą nazwą? Leki recepturowe sporządzane są przez farmaceutę w wydzielonym do tego pomieszczeniu w aptece. Pozwalają na dostosowanie składu preparatu do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jest to szczególnie przydatne dla pacjentów-alergików, bo pozwala wyeliminować alergeny z substancji składowych. Takie leki nie muszą też zawierać konserwantów, substancji zapachowych, barwników, co docenią osoby dbające o zdrowy styl życia. Cowięcej, istnieją leki, których nie sposób dostać w postaci gotowych form, wytwarzanych przemysłowo. Przykładem takiego leku są maści wykorzystywane w leczeniu łuszczycy. Mówiąc o lekach recepturowych, nie można pominąć aspektu ekonomicznego. Co ciekawe, z punktu widzenia apteki, koszty utrzymania receptury aptecznej są wysokie, w stosunku do osiąganych dzięki niej zysków. Za lek recepturowy pacjent płaci jedynie około 10 złotych. Natomiast dla apteki są to koszty zakupu i utrzymania sprzętu, składników preparatu, wynagrodzenia za czas pracy farmaceuty oraz tzw. koszty utraconych korzyści, czyli możliwości sprzedaży w czasie wykonywania receptury, leków gotowych. Mimo tego, przygotowanie receptury jest czynnością, którą farmaceuci bardzo sobie cenią i na pewno w najbliższym czasie z niej nie zrezygnują.

16 pomieszczeń

Na początku artykułu wspomniane było, że apteka posiada 16 pomieszczeń. Jednym z nich jest izba ekspedycyjna (przestrzeń, w której wydawane są leki pacjentowi) , drugim izba recepturowa, trzecim magazyn leków. Co jeszcze znajdziemy waptece? Zmywalnię, pomieszczenie administracyjno- szkoleniowe, pokój socjalny, łazienkę, komorę przyjęć, archiwum, powierzchnia komunikacyjna (korytarze), pomieszczenie sanitarne, szatnię dla personelu, magazyn materiałów opatrunkowych, magazyn leków silnie działających, pokój kierownika apteki. Wydaje się, że to dużo, ale aby zapewnić odpowiednie warunki dystrybuowanym preparatom, taka ilość jest konieczna. Dzięki temu, mamy pewność, że kupujemy produkty, które zachowały swoje właściwości terapeutyczne.

Organizacja towaru

Kwestia przechowywania leków jest niezwykle istotna. Dla zachowania odpowiedniej jakości preparatów, sposób ich magazynowania i ekspozycji został wyraźnie uregulowany przez restrykcyjne przepisy, których stosowanie sprawdzają Wojewódzkie Inspektoraty Farmaceutyczne. Każdy rodzaj leku ma swoje określone miejsce w przestrzeni magazynowej. Kontrolowana musi być również temperatura i wilgotność powietrza. Farmaceuta dba o to, aby na bieżąco uzupełniać asortyment i w odpowiedni sposób utylizować odpady. Poza tym, zajmuje się również tak prozaicznymi czynnościami, jak przyjęcie i wypakowanie dostawy. Praca na zapleczu może zmęczyć nie mniej, niż porządny trening na siłowni. 

Korekta recept

Zdarza się, że farmaceuta, realizując receptę, zauważy na niej błąd. Może to być na przykład inna dawka lub postać leku czy nieprawidłowy kod. W niektórych przypadkach, farmaceuta może sam skorygować receptę, jednak często zdarza się, że nieprawidłowość może poprawić wyłącznie lekarz. Co dzieje się w takim wypadku? Niestety, pacjent powinien zostać odesłany z powrotem do lekarza, który może dokonać korekty. Jednak dzięki uprzejmości części farmaceutów, pacjent może otrzymać swój lek. Wiąże się to natomiast z dodatkową pracą farmaceuty, który musi dostać się do lekarza, wyjaśnić sytuację i poprosić o korektę. Nierzadko oznacza to spędzenie kilkudziesięciu minut w kolejce, między pacjentami. Co więcej, taką procedurę farmaceuta wykonuje już po swoim dyżurze w aptece. Miejmy nadzieję, że za jakiś czas, w procesie informatyzacji, proces korekty się usprawni i nie będzie tak uciążliwy, zarówno dla farmaceuty, jak i pacjenta. 

Poradnictwo

Pacjenci przychodzą do apteki i często, poza kupnem konkretnego preparatu, potrzebują porady specjalisty. W wielu przypadkach konsultacja z farmaceutą pozwala na znalezienie rozwiązania – dobrania odpowiednich leków, suplementów diety czy kosmetyków albo skierowania pacjenta dospecjalisty. Już w wielu polskich aptekach funkcjonuje też opieka farmaceutyczna. Jest to świadczenie, podczas którego pacjent wspólnie z farmaceutą analizuje przyjmowane leki, sprawdza ich ewentualne interakcje, a także otrzymuje niezbędne informacje dotyczące przyjmowania leków czy obsługi urządzeń medycznych. Według Łucji Zielińskiej, studentki z Poznania, ewolucja farmacji aptecznej w profesjonalne poradnictwo sprawiłaby, że pacjenci byliby lepiej zaopiekowani. Indywidualne podejście do każdego pacjenta, pozwoliłoby na kontrolę sposobu przyjmowania przez niego leków, czuwania nad ich prawidłowym działaniem, kontrolowane byłyby interakcje różnych leków. Pozwoliłoby to uniknąć wielu przypadków nieprawidłowej farmakoterapii. Opieka farmaceutyczna była jedną z kwestii poruszanych podczas styczniowej debaty „Farmaceuta 2025 –perspektywa oczami studentów”, zorganizowanej w ramach projektu „RECEPTA na sukces w farmacji”. W Polsce każdy ma prawo do korzystania z opieki farmaceuty i jest ona bezpłatna. Niestety, opieka farmaceutyczna zprawdziwego zdarzenia wymaga stworzenia odpowiednich warunków do pracy – wydzielonej przestrzeni, gdzie pacjent będzie mógł się poczuć komfortowo, zatrudnienia większej liczby personelu. W Polsce nie ma prawa, które nakazywałoby świadczenie takiej usługi, a jej wysokie koszty zniechęcają właścicieli aptek, dlatego nie jest popularna. Studenci, którzy brali udział w debacie, zdają sobie sprawę z trudności budżetowych, związanych z tą usługą. Jednak uważają, że kluczem do sukcesu opieki farmaceutycznej mogą być statystyki. Wiele hospitalizacji spowodowanych jest powikłaniami po nieodpowiedniej ordynacji leków. Działalność farmaceutów mogłaby im przeciwdziałać, co, po pierwsze, spowodowałoby oszczędności finansowe, ale przede wszystkim uchroniłoby zdrowie wielu ludzi. 

Źródło: informacja prasowa