Metropolie w liczbach – Miasta dla najmłodszych

Okazuje się, że w latach 2012-2022 w systemie opieki nad najmłodszymi zaszło wiele pozytywnych zmian. W dwunastu miastach Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza powstały setki placówek publicznych i niepublicznych. Tak duża poprawa z zakresie świadczonych przez te placówki usług wiązała się z nakładem finansowym. W znacznej części są to wydatki z budżetów miast, a pieniędzy zaczyna brakować. Co więcej, według najnowszej prognozy demograficznej GUS-u, o 2% więcej dzieci do lat 3 będzie w miastach UMP do 2030 r., co zapewne przełoży się na większe zapotrzebowanie na opiekę instytucjonalną. Tak wynika cyklicznej publikacji Centrum Analiz i Badań UMP – „Metropolie w liczbach – Miasta dla najmłodszych”.

W trzecim numerze biuletynu „Metropolie w liczbach” pod lupę wzięto sytuację w publicznych i niepublicznych placówkach opieki na dziećmi do lat 3 oraz wyzwania, przed którymi stoją samorządy w związku z koniecznością zapewniania miejsc w kontekście malejącej liczby dzieci i rozwijaniem sieci placówek w 12 miastach: Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu.

W Temacie pod lupą „Miasta dla najmłodszych. Analiza sytuacji i wyzwań placówek opieki nad dzieci do lat 3 w największych polskich miastach” omawiane są dane o:

·                faktycznej i prognozowanej liczbie dzieci w wieku do lat 3,

·                liczbie miejsc w żłobkach, oddziałach żłobkowych i klubach dziecięcych,

·                liczbie dzieci objętych opieką,

·                stopniu wykorzystania miejsc w placówkach publicznych i niepublicznych,

·                wydatkach miast UMP na zapewnienie opieki na dziećmi w żłobkach publicznych,

·                liczbie opiekunów zatrudnionych w żłobkach podległych JST.

Jest dobrze, ale może być lepiej

- Dziś tego typu placówki to miejsca nowoczesne, przystosowane do potrzeb maluchów. Dzięki staraniom organów prowadzących stały się miejscami przyjaznymi, gdzie dzieci chętnie przebywają, bawią się z rówieśnikami, uczą nowych rzeczy, rozwijają i socjalizują. Rodzice mogą bez większego stresu zostawić swoje skarby pod opieką „cioci” w żłobku, wiedząc, że to dobry wybór. – uważa Sylwia Cyrankiewicz-Gortyńska, Koordynatorka komisji ds. Społecznych Unii Metropolii Polskich.

Analiza danych została uzupełniona o informacje z badania jakościowego. Opierało się ono na wywiadach eksperckich z specjalistkami w dziedzinie instytucjonalnej opieki nad dziećmi do lat 3.

Rozmówczyniami były: Joanna Nyczak – Dyrektorka Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych w Urzędzie Miasta Wrocław; Sylwia Rogacka – Dyrektorka Poznańskiego Zespołu Żłobków i dr Olga Wysłowska – Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego. 

Niemniej, mimo pozytywnych zmian w zakresie opieki nad najmłodszymi miasta stoją przed wyzwaniami. - Jako społeczeństwo stoimy przed ogromnym wyzwaniem demograficznym – w mojej ocenie rozwój sieci żłobków, poprawa dostępności i jakości opieki w placówkach nie jest wystarczającym działaniem, które mogłoby odwrócić negatywne trendy demograficzne. Potrzebna jest zmiana myślenia o problemie – kompleksowa zmiana polityki państwa w tym zakresie – twierdzi Joanna Nyczak, Dyrektorka Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych w Urzędzie Miasta Wrocław.

„Metropolie w liczbach” to cykliczny biuletyn statystyczny przygotowany przez Centrum Analiz i Badań Unii Metropolii Polskich. Publikacja dostarcza analiz bieżących zjawisk społeczno-demograficznych w 12 miastach UMP oraz ich obszarach metropolitalnych przez pryzmat oficjalnych statystyk. Jednocześnie podkreśla symbiozę dużych miast i otaczających je gmin, a także – identyfikuje powiązania na poziomie funkcjonalno-terytorialnym.

„Statystyka metropolitalna”, w cyklu półrocznym, prezentuje najnowsze podstawowe dane demograficzne i społeczno-ekonomiczne zarówno dla miast UMP, jak i ich obszarów metropolitalnych. Prezentowane dane pozwalają monitorować kierunki podstawowych przemian związanych z mieszkańcami, rynkiem, przedsiębiorczością i mieszkalnictwem. Tym razem prezentowane są dane za 2022 r.

To cenne dane, opisujące 12 miast na prawach powiatu i 12 obszarów metropolitalnych, które tworzy łącznie ponad 500 gmin. To 20% z wszystkich polskich gmin, czyli charakterystyka dużej części kraju. Dane przywołane w „Metropolii w liczbach” mogą posłużyć do planowania lokalnych strategii, informowania o sytuacji w regionie, monitorowania poziomu realizacji działań czy procesu metropolizacji skupionej wokół największych miast. Jednocześnie jest jedyną taką analizą obszarów metropolitalnych dostępną w postaci publikacji.

Biuletyn z jednej strony w sposób opisowy przedstawia analizę na wybrany temat związany z funkcjonowaniem miast UMP i ich mieszkańców („Temat pod lupą”). Z drugiej, w cyklu półrocznym, prezentuje najnowsze podstawowe dane demograficzne i społeczno-ekonomiczne zarówno dla miast UMP, jak i ich obszarów metropolitalnych („Statystyka metropolitalna”). Prezentowane dane pozwalają monitorować kierunki podstawowych przemian związanych z mieszkańcami, rynkiem, przedsiębiorczością i mieszkalnictwem.

Dane przedstawione w „Metropoliach w liczbach” pochodzą z Banku Danych Lokalnych GUS. Delimitacja obszarów metropolitalnych opiera się na Klasyfikacji Jednostek Terytorialnych NUTS-3, a dla Katowic definicji Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.