Wrocław świętuje 50 lat tramwajów Konstal 105N

7 Zobacz galerię

2025 rok to jubileusz 50-lecia rozpoczęcia eksploatacji kultowych wagonów z serii 105N, produkowanych przez Chorzowską Wytwórnię Konstrukcji Stalowych Konstal. Tramwaje te przez dekady były widoczne na torowiskach wielu polskich miast, w tym też oczywiście we Wrocławiu. Z tej niepowtarzalnej okazji wrocławskie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne wraz z Klubem Sympatyków Transportu Miejskiego i Towarzystwem Miłośników Wrocławia przygotowało wydarzenie upamiętniające stopiątki.
 
Ale najpierw trochę historii… Prace projektowe nad nowym wagonem typu 105N rozpoczęły się w 1970 r., a kierował nimi inż. Henryk Ciosiński, ówczesny kierownik pracowni projektowej Konstalu. Prototypy tramwaju powstały w 1973 r., a po testach w Warszawie, które odbyły się w 1974 r., rozpoczęto jego masową produkcję, przez co wagony te zaczęły być regularnie eksploatowane od 1975 r. Tramwaj 105N ma jeden człon, jest jednokierunkowy i jednostronny, zaś jego najważniejszą cechą rozpoznawczą jest kanciaste pudło oraz cztery pary drzwi skrzydłowych otwieranych do wewnątrz pojazdu. Tramwaj ten był bardzo przeszkolony, a to dzięki powiększonym względem poprzednich typów wagonów oknom. Z tego też powodu nazywany był często humorystycznie akwarium. Charakterystyczne były również dla niego ekspozytory tablic liniowych, umieszczone nad każdymi drzwiami. Zabrakło ich w zmodernizowanej wersji wagonu – typie 105Na. Po obecności tych elementów można właśnie rozróżnić oba rodzaje. To również w tym wagonie po raz pierwszy oddzielono przedział motorniczego za pomocą niewielkiej szafy na elektrykę i kawałka dykty. Co ciekawe, podczas projektowania wagonu 105N, do obliczeń wytrzymałościowych nadwozia, zastosowano po raz pierwszy komputer. Wagon posiadał więc wiele zalet – był dobrze oświetlony wewnątrz, miał mocne ogrzewanie, co sprawdzało się w sezonie zimowym, ale przede wszystkim dzięki czterem parom drzwi umożliwiał szybką wymianę pasażerów.
Lata 90. to czas modernizacji wagonów 105N i 105Na. Z powodu trudnej sytuacji gospodarczej miejscy przewoźnicy szukali tanich sposobów na remonty. We Wrocławiu na przykład, w czasach istnienia zakładów RMT Protram, w latach 2005–2010 opracowano typ 105NaWr. Wagony te zachowały konstrukcję pudła i wielkie okna, ale zmienił się układ drzwi – z czterech par zrobiły się tylko trzy, w dodatku wyposażono je w mechanizm odskokowy (otwierały się na zewnątrz pojazdu, a nie do wewnątrz). Wagony 105NaWr możemy dalej spotkać na ulicach Wrocławia w regularnym ruchu liniowym. Z kolei diametralną większość oryginalnych wagonów 105N i 105Na na przestrzeni lat zezłomowano, jeśli nie trafiły one na modernizację. Pozostałe sztuki przekształcono w wagony turystyczne lub gospodarcze. Właśnie te zachowane pojazdy (zarówno historyczne, jak i te kursujące liniowo) będzie można obejrzeć na przygotowanych przez MPK, KSTM i TWM wydarzeniach.
 
W piątek 7 marca 2025 r. na Zajezdni Ołbin przy ul. Słowiańskiej 16, o godz. 17.30, rozpocznie się pokaz taboru MPK (wagony 105Na #2558+2557, #2278+2279 oraz G-096 – gospodarczy), KSTM (wagon 105Na #2347 oraz tzw. Kultowe Stopiątki) i TWM (wagony 105Na #2424 i #2532+2531). Tabor będzie wystawiony do oglądania przez około pół godziny, następnie zaplanowana została krótka prelekcja dra Tomasza Sielickiego o historii wagonów typu 105. Na koniec imprezy (ok. godz. 18.10) planowany jest bezpłatny przejazd specjalny, w czasie którego będzie można otrzymać bilet pamiątkowy, przygotowany przez MPK. Oto przebieg trasy tramwaju:
 
Zajezdnia Ołbin – Słowiańska – Jedności Narodowej – Plac Bema – Drobnera – Most Uniwersytecki – Nowy Świat – Rynek – Kazimierza Wielkiego – Szewska – Most Uniwersytecki – Drobnera – Plac Bema – Jedności Narodowej – Słowiańska – Zajezdnia Ołbin
 
Koniec imprezy planowany jest około godziny 18.30. Ważna informacja od organizatorów – na teren Zajezdni Ołbin, będzie można wejść dopiero od godz. 17.00, dlatego prosimy o przybywanie dopiero od tej godziny, nie wcześniej.
 
Jednak na tym nie koniec atrakcji. Klub Sympatyków Transportu Miejskiego przygotował na niedzielę 9 marca jeszcze jedno wydarzenie – specjalny przejazd potrójnym składem Kultowych Stopiątek (Konstal 105Na #2568+2566+2567). Bezpłatny przejazd rozpocznie się o godz. 12.00 na Zajezdni Popowice i powiedzie następującą trasą:
 
Zajezdnia Popowice (12:00) – Legnicka – Śrubowa – TAT – pl. Orląt Lwowskich – Piłsudskiego – pl. Legionów – Piłsudskiego – Dworzec Główny (12:20) – Małachowskiego – Pułaskiego – pl. Wróblewskiego (12:25) – Kujawska – pl. Powstańców Warszawy – Most Pokoju – Szczytnicka – Curie-Skłodowskiej – pl. Grunwaldzki (12:34) – Piastowska – Nowowiejska – Jedności Narodowej – Mosty Warszawskie – Kromera – Kwidzyńska – Kowale (12:54)
 
Kowale (13:05) – Kwidzyńska – Kromera – Mosty Warszawskie – Jedności Narodowej – Słowiańska – Trzebnicka – pl. Powstańców Wielkopolskich (Dworzec Nadodrze) (13:20) – pl. Staszica – Pomorska – Dubois – Stare Mosty Mieszczańskie (13:25–13:35) – Jagiełły – Mostowa – Most Sikorskiego – Podwale – pl. Jana Pawła II – Legnicka – Zajezdnia Popowice (13:50)
 
Uwaga – skład będzie zatrzymywał się tylko na tych przystankach, przy których podano godzinę. Przejazd jest bezpłatny. Przy tej okazji zachęcamy również do przekazania 1,5% podatku na rzecz remontów zabytkowych tramwajów i autobusów, które są w kolekcji KSTM. Oto numer KRS Klubu: 0000375400. Serdecznie zapraszamy na wydarzenia!