Profilaktyka ratuje życie. Przed rakiem szyjki macicy też można się chronić

Rak szyjki macicy wykryty na wczesnym etapie rozwoju jest wyleczalny w ponad 99% przypadków. Jednak, aby mieć kontrolę na stanem zdrowia pacjentki potrzebna jest regularnie wykonywana cytologia. Można z niej skorzystać bezpłatnie m.in. w ramach przesiewowego programu profilaktyki raka szyjki macicy.

Rak szyjki macicy jest wykrywany u 3 tys. Polek rocznie. W 2024 roku na Dolnym Śląsku leczyło się 476 kobiet z rozpoznaniem raka szyjki macicy.

Skutecznym sposobem zapobiegania zachorowaniom są populacyjne szczepienia przeciwko wirusowi HPV, który odpowiada za większość przypadków raka szyjki macicy. Bezpłatnie można w Polsce szczepić już 9-latki. Od początku trwania powszechnego programu szczepień na Dolnym Śląsku zaszczepiło się ponad 40 tys. dzieci.

Badaniem które pozwala wykryć bardzo wczesne zmiany w szyjce macicy jest cytologia. Z tego małoinwazyjnego badania skorzystamy m.in. w ramach programu profilaktycznego finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

- Trwa Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy. To dobry moment, aby zaplanować wizytę u lekarza i umówić się na cytologię albo swoje dziecko na szczepienie. Warto zaznaczyć, że większość kobiet przy odbiorze wyników badania poczuje ulgę. Spośród wszystkich mieszkanek naszego regionu przebadanych w programie profilaktyki raka szyjki macicy mniej niż 0,5% skierowano do etapu pogłębionej diagnostyki. A te, u których zmiany nowotworowe wykryto odpowiednio wcześnie, mają bardzo duże szanse na powrót do zdrowia – powiedziała Anna Szewczuk-Łebska, Rzeczniczka Prasowa Dolnośląskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ

Program profilaktyki raka szyjki macicy

Badania przesiewowe skierowane są do grupy kobiet, która jest najbardziej zagrożona zachorowaniem. Profilaktyczne badanie cytologiczne może wykonać co 3 lata każda kobieta między 25 a 64 rokiem życia.

Do udziału w programie nie potrzeba skierowania. Wystarczy się zgłosić do gabinetu ginekologicznego, który ma umowę z NFZ lub do gabinetu położnej POZ posiadającego uprawnienia do pobierania rozmazów cytologicznych, w ramach umowy z NFZ. Takich placówek jest na Dolnym Śląsku ponad 200. Ich pełną listę znajdziemy na stronie internetowej Gdzie się leczyć w zakładce „programy profilaktyczne”.

Jeśli wynik będzie prawidłowy, lekarz ginekolog zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lat lub – w uzasadnionych przypadkach (np. zakażenia wirusem HIV lub HPV – typem wysokiego ryzyka) – po upływie 12 miesięcy.

Jeśli w badaniu zostaną stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym, lekarz ginekolog kieruje pacjentkę na dalszą diagnostykę – badanie kolposkopowe, plus ewentualne pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Jeżeli te badania nie wykażą niczego niepokojącego, lekarz wskaże termin kolejnego badania cytologicznego – za 3 lata lub w uzasadnionych przypadkach po upływie 1 roku.

Jeśli pacjentka otrzyma diagnozę raka szyjki macicy lub innego schorzenia, zostanie skierowana (poza programem) do leczenia specjalistycznego w warunkach ambulatoryjnych lub do szpitala na dalszą diagnostykę lub leczenie do placówek posiadających umowę z NFZ.

Bezpłatna cytologia jest dostępna dla wszystkich kobiet - bez względu na wiek

Kobiety, które nie kwalifikują się do programu badań przesiewowych, również mogą wykonać bezpłatne badanie cytologiczne. Jeśli lekarz ginekolog uzna badanie za konieczne może przeprowadzić nawet podczas tej samej wizyty. To badanie także jest finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Szczepienie, które chroni przed rakiem szyjki macicy

Wirus HPV, czyli brodawczaka ludzkiego odpowiada za większość zachorowań na raka szyjki macicy i przyczynia się do powstawiania innych nowotworów. Skutecznym i bezpiecznym sposobem zapobiegania zakażeniu są szczepienia.

W powszechnym programie szczepień przeciwko wirusowi HPV zaszczepią się dzieci od ukończenia 9 r.ż. do ukończenia 14 r.ż. Szczepienie umówimy i wykonamy w każdej przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej.

Starsza młodzież, do 18 r. ż., która nie kwalifikuje się do udziału w powszechnym programie szczepień przeciwko HPV również może być zaszczepiona bezpłatnie. Aby z niej skorzystać rodzic musi zgłosić się do lekarza po skierowanie, a następnie odebrać szczepionkę w aptece i umówić wizytę w punkcie szczepień.

Osoby dorosłe, które chcą się zaszczepić przeciwko HPV mogą skorzystać z 50% refundacji.