PLK SA angażują się w inicjatywy społeczne i ochronę zabytków kolejowych

PLK SA kontynuują wspieranie historii i tradycji kolejowych, przekazując darowizny o łącznej wartości ponad 711 tys. zł w 2024 roku. Towarzystwo Stargardzkiej Kolei Dojazdowej i Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych wzbogacą swoje zasoby o elementy infrastruktury kolejowej, które umożliwią remont zabytkowych linii kolejowych. Semafory i wagony zyskają drugie życie i przyczynią się do promowania wiedzy o historii kolei oraz umożliwią realizację projektów edukacyjnych i turystycznych.

Polskie Linie Kolejowe SA wspierają instytucje i organizacje zajmujące się ochroną zabytków kolejowej techniki. Elementy infrastruktury, które straciły swoją pierwotną funkcję, są wykorzystywane ponownie, wspierając jednocześnie szerzenie wiedzy o historii kolejnictwa i jego dziedzictwie.

– Jako Polskie Linie Kolejowe jesteśmy dumni, że możemy wspierać instytucje, które dbają o zachowanie dziedzictwa kolejowego i historii naszej techniki. Przekazywanie nieużywanych elementów infrastruktury na rzecz muzeów, stowarzyszeń czy organizacji to dla nas ważna część odpowiedzialności społecznej. Cieszymy się, że dzięki tym darowiznom, dawne urządzenia kolejowe stają się cennym materiałem edukacyjnym, który nie tylko przypomina o naszej przeszłości, ale i angażuje kolejne pokolenia w poznawanie historii kolejnictwa – mówi Piotr Wyborski, prezes PLK SA.

Towarzystwo Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów w Pyskowicach otrzymało kolejne darowizny od PLK SA w postaci wagonów gospodarczych. Wagon towarowy kryty, znajdujący się na torze bocznym stacji Kłodzko Główne,  poddany będzie renowacji, a brakujące części zostaną uzupełnione. Po naprawach posłuży jako pojazd historyczny, przeznaczony do wystaw, przejazdów specjalnych i rekonstrukcji historycznych. Wagon kryty dwuosiowy tego typu był niegdyś jednym z najpopularniejszych wagonów krytych w Europie, wykorzystywanym w czasie I i II wojny światowej do transportu wojska, a po wojnie – do transportu repatriantów i osób więzionych w obozach koncentracyjnych. Drugi z wagonów, przetransportowany pod koniec 2024 r. z toru bocznego stacji Gliwice Łabędy, także przejdzie rekonstrukcję (poszukiwane są rysunki i zdjęcia, na podstawie których będzie to możliwe). Towarzystwo prowadzi działalność na rzecz ratowania, pozyskiwania i remontu zabytkowego taboru kolejowego, który bierze udział w pokazach, wystawach i rekonstrukcjach historycznych, będąc świadectwem dawnej myśli technicznej oraz żywą lekcją historii.

 – Współpraca z PLK SA jest dla nas nieoceniona. Otrzymane darowizny stanowią niezwykle cenny wkład w nasze działania na rzecz ochrony dziedzictwa kolejowego. Dzięki wsparciu, mamy szansę nie tylko zachować historyczny tabor kolejowy, ale także przybliżyć go przyszłym pokoleniom, jako żywą lekcję historii. Jesteśmy wdzięczni za zaufanie i możliwość wspólnej realizacji tak ważnego projektu – mówi Zbigniew Jakubina, prezes Towarzystwa Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych w Bytomiu otrzymało elementy urządzeń srk (drążki sygnałowe, wałki sygnałowe, komponenty skrzyni zależności) oraz wyposażenia nastawni ze stacji Radzionków. Będą one wykorzystane do rozbudowy i remontu nastawni Bytom Karb Wąskotorowy. Semafory kształtowe, mechaniczna tarcza manewrowa oraz dwie dźwignie sygnałowe, przekazane przez PLK SA, w przyszłości zostaną zainstalowane na sieci Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Otrzymana darowizna wzbogaci również kolekcję urządzeń sterowania ruchem kolejowym w piętrowej nastawni Bytom Karb Wąskotorowy, umożliwiając odwiedzającym zapoznania się z detalami ich budowy. Stowarzyszenie uruchamia sezonowe pociągi turystyczne, kursujące pomiędzy Bytomiem, Tarnowskimi Górami a Miasteczkiem Śląskim, zapewniając wygodny transport pomiędzy miastami, Zabytkową Kopalnią Srebra, Rezerwatem Segiet i Zalewem Nakło-Chechło.

Towarzystwo Stargardzkiej Kolei Dojazdowej otrzymało niewykorzystywane przez PLK SA materiały nawierzchni kolejowej, w tym szyny oraz akcesoria do ich mocowania. Pozyskane materiały zostaną wykorzystane do odbudowy zniszczonego torowiska zabytkowej kolei wąskotorowej Stargard - Małkocin (p.o. Małkowiny). Odcinek Lubowo – Małkocin, o długości ok. 3 km, został niemal całkowicie zniszczony i rozkradziony. W kwietniu 2025 roku zostanie rozstrzygnięty konkurs na dofinansowanie robót przy zabytkach, ogłoszony przez Województwo Zachodniopomorskie. W przypadku zakwalifikowania projektu pozyskane środki pozwolą na przeprowadzenie prac konserwacyjnych torowiska na odcinku Stargard – Żarowo (uzupełnienie szyn i podkładów na mijance Żarowo oraz na szlaku Stargard Wąskotorowy – Żarowo), gdzie wykorzystana zostanie część szyn pozyskanych od PLK SA. Jeśli uda się uzyskać dofinansowanie, prace na tym odcinku powinny zostać zakończone do sierpnia 2025 roku.

– Dzięki wsparciu PLK SA, Towarzystwo Stargardzka Kolei Dojazdowa może kontynuować naszą misję ratowania i przywracania do życia zabytkowej kolei wąskotorowej. Pozyskane materiały nawierzchni kolejowej, w tym szyny i akcesoria, stanowią kluczowy element w odbudowie zniszczonego torowiska. Współpraca z PLK SA to dla nas ogromna pomoc w realizacji tego ambitnego projektu, który nie tylko zachowa historię kolejową regionu, ale także umożliwi dalszy rozwój turystyki kolejowej w naszym województwie. Liczymy na dalsze efektywne działania w tym zakresie – mówi Krzysztof Skrzypczyk, prezes Towarzystwa Stargardzkiej Kolei Dojazdowej.

Na rzecz Stowarzyszenia Miłośników Kolei w Jaworzynie Śląskiej przekazano semafory kształtowe pochodzące ze stacji Rogoźnica, które będą ponownie wykorzystane w infrastrukturze kolejowej. Stowarzyszenie, na podstawie umowy z Gminą Jaworzyna Śląska, zarządza gminną bocznicą kolejową o długości 4,8 km, mającą początek w Jaworzynie Śląskiej i koniec we wsi Pastuchów (bocznica do dawnej fabryki cukru). W przyszłości bocznica otrzyma status linii kolejowej i zostanie wykorzystywana do prowadzenia muzealnych pociągów. Semafory przekazane przez PLK SA zostaną wbudowane w istniejącą infrastrukturę i staną się atrakcją dla odwiedzających Jaworzynę Śląską. Z czasem Stowarzyszenie będzie dążyć do uruchomienia semaforów i wykorzystania ich do prowadzenia ruchu pociągów. 

Miejska Biblioteka Publiczna w Radzionkowie mogła liczyć na darowiznę w postaci elementów z rozebranej nastawni kolejowej. Materiały, takie jak aparat blokowy, plan świetlny, tablica kluczy, zegar ścienny i dźwignia zwrotnicowa wzbogacą tworzącą się Izbę Lokalnej Informacji Historycznej, która zostanie otwarta w 2026 r.

W ostatnich latach PLK SA przekazały ponad 170 razy darowizny instytucjom, które promują i dbają o historię kolei. Dzięki wsparciu zarządcy infrastruktury możliwe jest prowadzenie rekreacyjnych przejazdów wąskotorówek, a niewykorzystywany sprzęt wzbogaca ekspozycje muzealne i zasoby dydaktyczne wielu szkół.

foto - ilustracyjne