Javier Solana laureatem Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego

„Doskonale rozumiem pragnienie gospodyni domowej z Polski czy też studenta z Czech, by znaleźć się w NATO. Kraje te są z historycznego, kulturowego i geograficznego punktu widzenia częścią świata zachodniego” - Javier Solana, który wprowadzał Polskę do NATO, laureatem Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Znamy kolejnego laureata prestiżowej Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Jest nim Javier Solana – hiszpański polityk i dyplomata, w latach 1995–1999 sekretarz generalny NATO, a od 1999 do 2009 wysoki przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa i sekretarz generalny Rady Unii Europejskiej. To za kadencji Solany jako sekretarza generalnego NATO, Polska, Czechy i Węgry przystąpiły do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego, przyznawana od 2004 roku, została ustanowiona przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego, miasto Wrocław, Kolegium Europy Wschodniej, Uniwersytet Wrocławski oraz Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wyróżnienie zostanie wręczone 22 czerwca (sobota, godz. 12) podczas tradycyjnej gali w ogrodach Ossolineum, a elementem wydarzenia będzie też dyskusja z udziałem m.in. Aleksandra Kwaśniewskiego.

- Patrząc na obecną sytuację międzynarodową, szczególnie na brutalną wojnę na Ukrainie i imperialne ambicje Rosji, możemy jeszcze bardziej docenić znaczenie naszej obecności w NATO. Javier Solana, jako sekretarz generalny NATO, odegrał kluczową rolę w procesie wprowadzenia Polski do tej organizacji. Jego nieustanne zaangażowanie i wizjonerskie podejście zapewniły Polsce nie tylko bezpieczeństwo, ale także silne wsparcie sojuszników w obliczu współczesnych zagrożeń - uzasadnia wybór tegorocznego laureata Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia.

Fizyk, który został dyplomatą i jednym z najważniejszych ludzi na świecie
Solana swoją drogę zawodową rozpoczął od studiów fizyki na Universidad Complutense de Madrid, a następnie na University of Virginia w Stanach Zjednoczonych, gdzie zdobył tytuł doktora. Następnie został członkiem Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSOE). W latach 1982-1995 pełnił różne funkcje ministerialne w rządach Felipe Gonzáleza, w tym ministra kultury, ministra edukacji i nauki oraz ministra spraw zagranicznych.
W 1995 roku został wybrany Sekretarzem Generalnym NATO. 12 marca 1999 roku w amerykańskiej miejscowości Independence, w obecności polskiego Ministra Spraw Zagranicznych Bronisława Geremka oraz Sekretarz Stanu USA Madeleine Albright przyjmował akt przystąpienia Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Jest ceniony za swoje umiejętności dyplomatyczne oraz wkład w rozwój polityki bezpieczeństwa i współpracy międzynarodowej. Jego bogata kariera obejmuje zarówno sukcesy w polityce krajowej, jak i międzynarodowej, co czyni go jednym z najbardziej wpływowych polityków hiszpańskich w ostatnich dekadach.

- Dzięki takim liderom jak Solana, dziś możemy czuć się bezpieczniej i bardziej zjednoczeni w obronie naszych wartości. Dlatego cieszę się, że możemy wręczyć mu tę nagrodę, bo głównym jej przesłaniem jest honorowanie tych, którzy myślą i działają w kategoriach dobra wspólnego – dodaje Jacek Sutryk.

 - Z wielkim zaszczytem przyjmuję wiadomość o przyznaniu mi tej nagrody. Polska jest kluczowym elementem w zrozumieniu historii współczesnej Europy. Od czasu przystąpienia do NATO, udowodniła, że jest niezawodnym sojusznikiem, wnosząc ogromny wkład we wspólne bezpieczeństwo i rozwój Europy – mówi po otrzymaniu nominacji do nagrody Javier Solana.

Dr Łukasz Kamiński, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich i członek kapituły Nagrody, zauważa: - Wyróżniamy Javiera Solanę w wyjątkowym momencie – w 25. rocznicę przystąpienia Polski do NATO i 20. wstąpienia do Unii Europejskiej. Wojna w Ukrainie uświadamia nam, jak fundamentalnego dokonaliśmy wówczas wyboru. Dzięki decyzjom takich ludzi jak Javier Solana możemy dziś wraz z wieloma innymi państwami naszego regionu cieszyć się bezpieczeństwem i rozwojem.

Laurynas Vaiciunas, prezes Kolegium Europy Wschodniej: - Javier Solana z naukową precyzją zrozumiał historyczny moment w Europie i nieustannie wspierał ambicje Polski oraz innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej pragnących na powrót dołączyć do wspólnoty transatlantyckiej. Jak mało kto na Zachodzie zdawał sobie sprawę z uśpionych zagrożeń ze strony Rosji. Był twarzą atlantyckiego przymierza – podstawy polskiej racji stanu. W czasie, gdy sprawował funkcję pierwszego wysokiego przedstawiciela do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, inicjował zmiany, których wagę w pełni dostrzegamy dopiero teraz, w podzielonym świecie, gdzie zagrożenia pojawiają się na wielu kierunkach. Był pionierem myślenia o Europie silnej militarnie."

W tym roku patronem medialnym wydarzenia ponownie będą telewizja TVN oraz dziennik Rzeczpospolita.

O Nagrodzie Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego przyznawana jest we Wrocławiu od 2004 roku, a wręczana zawsze w czerwcu. Trafia w ręce postaci, które uosabiają „myślenie o państwie jako dobru wspólnym”, a także do instytucji, które miały znaczący wkład w obalenie komunizmu, w odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz w kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
W skład kapituły nagrody wchodzą: Jacek Sutryk (prezydent Wrocławia), dr Łukasz Kamiński (dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich), dr Rafał Dutkiewicz (b. prezydent Wrocławia), Laurynas Vaiciunas (prezes Kolegium Europy Wschodniej), prof. Robert Olkiewicz (rektor Uniwersytetu Wrocławskiego), prof. Jerzy Zdrada (historyk) i Jan Malicki (historyk). Aż do śmierci członkiem kapituły był też Władysław Bartoszewski.

Laureatami Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego byli między innymi:
 2004 | Tadeusz Mazowiecki – pierwszy premier III RP (1989–1991)
 2005 | George H. W. Bush – 41. prezydent Stanów Zjednoczonych (1989–1993)
 2014 | Zbigniew Brzeziński – w latach 1977–1981 doradca prezydenta Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego USA
 2021 | Swietłana Cichanouska, Maryja Kalesnikawa i Wołha Kawalkowa – walczące o demokratyczne standardy na Białorusi
 2022 | Międzynarodowe Stowarzyszenie Historyczno-Oświatowe, Dobroczynne i Obrony Praw Człowieka „Memoriał”
 2023 | Andrij Deszczycia - Ambasador Ukrainy w Polsce w latach 2014–2022

O laureacie Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego 2024:
Javier Solana Madariaga, urodzony 14 lipca 1942 roku w Madrycie, jest hiszpańskim fizykiem, politykiem i dyplomatą. Jego kariera obejmuje wiele kluczowych ról zarówno w hiszpańskiej polityce, jak i na arenie międzynarodowej. Przed rozpoczęciem kariery politycznej, Solana był profesorem fizyki na Universidad Complutense de Madrid.
W 1995 roku został mianowany sekretarzem generalnym NATO, stanowisko to piastował do 1999 roku. Jego kadencja przypadła na okres ważnych zmian w strukturze NATO, w tym rozszerzenie Sojuszu o nowe państwa członkowskie.
Po zakończeniu kadencji w NATO, Solana został wysokim przedstawicielem Unii Europejskiej ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, pełniąc tę funkcję do 2009 roku. Był także sekretarzem generalnym Rady Unii Europejskiej oraz sekretarzem generalnym Zachodnioeuropejskiej Unii.