UPWr podpisał umowę z Europejską Agencją Kosmiczną na wspólny projekt

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu podpisał umowę z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) na realizację nowego projektu badawczo-rozwojowego dotyczącego zwiększenia dokładności pomiarów satelitarnych. Projekt wykorzysta wyniki przyszłej misji Genesis w praktycznych zastosowaniach m.in. w nawigacji, geodezji, fotogrametrii, rolnictwie precyzyjnym i inżynierii lądowej – a więc w obszarach, które mają bezpośrednie znaczenie dla rozwoju nowoczesnej gospodarki.  Kierownikiem projektu został prof. Krzysztof Sośnica z UPWr. 

Misja Genesis, planowana na 2028 rok, to przełomowy projekt ESA, który pozwoli znacząco zwiększyć precyzję i spójność technik geodezji satelitarnej. Po raz pierwszy na pokładzie jednego satelity zostaną zintegrowane różne techniki obserwacyjne – w tym interferometria wielkobazowa (VLBI), obserwacje GNSS (GPS i Galileo), laserowe śledzenie satelity oraz system DORIS.

Radioteleskopy, które zwykle obserwują odległe galaktyki i czarne dziury, tym razem będą śledzić satelitę krążącego wokół Ziemi. Genesis znajdzie się na wysokości aż 6000 km, co pozwoli jednej z anten GNSS odbierać sygnały również z satelitów znajdujących się po przeciwnej stronie planety – to rozwiązanie dotąd niespotykane w tego typu misjach. Druga antena będzie rejestrować sygnały z satelitów GNSS powyżej Genesis.

Satelita Genesis będzie śledzony przez globalną sieć stacji naziemnych, w tym przez teleskop i dalmierz laserowy Centrum Badań Kosmicznych PAN w Obserwatorium w Borówcu pod Poznaniem. Zaawansowane technologie pomiarowe pozwolą osiągnąć dokładność geodezyjną na poziomie 1 mm oraz stabilność układów odniesienia do 0,1 mm rocznie. Tak precyzyjne dane są niezbędne do monitorowania zjawisk takich jak wzrost poziomu mórz (dla Bałtyku nawet 5,8 mm/rok), ruch płyt tektonicznych czy izostatyczne wypiętrzanie się lądów.

Rola UPWr w projekcie ESA

UPWr od początku uczestniczył w tworzeniu koncepcji misji Genesis, jeszcze zanim została ona oficjalnie zatwierdzona do finansowania w 2022 r. W ramach nowego projektu „Exploring the Needs for Accurate reFerence Frames (E-NAFF)”, realizowanego w programie NAVISP ESA, nasi naukowcy będą analizować potrzeby różnych sektorów europejskiej gospodarki w zakresie dokładnych układów odniesienia i satelitarnych technik integracyjnych.

Efekty projektu będą miały zastosowanie w: precyzyjnych pracach geodezyjnych i inżynierskich, fotogrametrii lotniczej i dronowej, zakładaniu osnów geodezyjnych oraz podziałach nieruchomości, nawigacji satelitarnej, czy rolnictwie i sadownictwie precyzyjnym.

W 2022 roku rozwiązanie opracowane przez UPWr dla systemu Galileo – polegające na integracji obserwacji laserowych i mikrofalowych – zostało nagrodzone tytułem Polskiego Produktu Przyszłości. Teraz to innowacyjne podejście zostanie rozwinięte i zastosowane również w kontekście misji Genesis. Projekt realizowany przez UPWr pozwoli lepiej zrozumieć potrzeby przemysłu, nauki i społeczeństwa w zakresie dokładnych systemów odniesienia i otworzy nowe możliwości ich praktycznego wykorzystania.

Nowy kierunek studiów na UPWr

Na UPWr ruszyła po raz pierwszy także rekrutacja na kierunek Inżynieria danych satelitarnych i kosmicznych. Jest to unikatowy kierunek studiów w skali krajowej i europejskiej, na którym prowadzący z doświadczeniem w realizacji projektów ESA, będą przekazywali wiedzę specjalistyczną z zakresu projektowania misji satelitarnych, a także przetwarzania i wizualizacji danych gromadzonych przez coraz liczniejsze misje satelitarnej.