Grób ppłka. Tewzadze został oznaczony insygnium "Ojczyzna swojemu obrońcy"

13 Zobacz galerię

"Jako Gruzin chciałbym być pochowany w Gruzji, ale jestem szczęśliwy, że będę pochowany w ziemi dzielnego i szlachetnego narodu polskiego." Takie zdanie z testamentu podpułkownika dyplomowanego Waleriana Tewzadze znajduje się na jego grobie, na dzierżoniowskim cmentarzu parafialnym.

26 maja, w dniu Święta Niepodległości Gruzji, przy grobie Waleriana Tewzadze spotkali się: pełniącą obowiązki Ambasadora Gruzji w Polsce – chargé d'affaires Nino Baakashvili, wicewojewoda dolnośląski Jarosław Kresa, przewodniczący Sejmiku Województwa Dolnośląskiego Andrzej Jaroch, wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego Grzegorz Macko, starosta Powiatu Dzierżoniowskiego Grzegorz Kosowski, przewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia Bohdan Aniszczyk, burmistrz Dzierżoniowa Dariusz Kucharski, konsul Honorowy Gruzji we Wrocławiu Wojciech Wróbel, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa we Wrocławiu Wojciech Trębacz, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Dzierżoniowa Roman Kowalczykk. Obecni byli także: dowódca Garnizonu Kłodzko – pułkownik Marcin Sudek, Attaché wojskowy Gruzji - pułkownika Vepkhvia Chalabashvili, dowódca 16. Brygady Wojsk Obrony Terytorialnej – pułkownik Artur Barański, zastępca Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Kłodzku – major Sebastian Kopczak.

Modlitwę przy grobie odprawił prawosławny ksiądz protoprezbiter Grzegorz Cebulski. Przed uroczystościami mszę świętą w intencji podpułkownika Waleriana Tewzadze oraz innych gruzińskich oficerów kontraktowych w Wojsku Polskim II RP odprawił w kościele pw. Maryi Matki Kościoła ks. prob. Jarosław Leśniak.

Podpułkownik dyplomowany Walerian Tewzadze był oficerem armii niepodległej Gruzji w latach 1918-1921. Po inwazji bolszewickiej Rosji na Gruzję i zakończonych porażką zaciętych walkach w obronie jej niepodległości, Walerian Tewzadze, wraz z kilkudziesięcioma innymi gruzińskimi oficerami, przez Turcję i Grecję, trafił do Polski. Tutaj został oficerem kontraktowym w Wojsku Polskim. We wrześniu 1939 roku był dowódcą obrony północnego odcinka Warszawy, za co został odznaczony orderem Virtuti Militari. W czasie okupacji znalazł się w szeregach Armii Krajowej, był zastępcą dowódcy 7 Dywizji Piechoty AK. Po wojnie, w listopadzie 1945 roku, pod zmienionym nazwiskiem zamieszkał w Dzierżoniowie, gdzie zmarł 13 grudnia 1985 roku.

Dzierżoniowska uroczystość odbyła się w ramach programu "Ocalamy", realizowanego od 3 lat przez wojewodę dolnośląskiego oraz wrocławski Oddział IPN. W ramach tego programu grób ppłka. Tewzadze został oznaczony insygnium "Ojczyzna swojemu obrońcy". Współorganizatorem  uroczystości był Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Oprawę wojskową uroczystości zapewnił 22. Karpacki Batalion Piechoty Górskiej. Posterunek honorowy wystawili także członkowie GRH 58. pułku piechoty, opiekujący się grobem Waleriana Tewzadze na co dzień.